Najwieksze atrakcje turystyczne Puli

Najbardziej godne obejrzenia pomniki pochodzą z okresu rzymskiego. Największą popularnością wśród turystów cieszy się amfiteatr (arena). Jest to trzypiętrowa budowla zbudowana za panowania Augusta i rozbudowana za rządów Wespazjana. Zajmuje szóste miejsce pod względem wielkości wśród zachowanych rzymskich aren.

Amfiteatr mógł pomieścić 23 000 widzów na stopniach, wokół owalnej areny liczącej 133 x 105 metrów. Fasada zewnętrzna z podwójnym rzędem arkad i nadbudowanym trzecim piętrem z prostokątnymi oknami osiągnęła wysokość 32,5 metra. Pierścień zewnętrzny zachował się prawie całkowicie. Dwa główne i cztery boczne wejścia umieszczone w wieżach kierowały gości podwójnymi schodami do odpowiednich miejsc. Korytarze na poziomie piwnic, w których znajdowały się pomieszczenia dla gladiatorów i dzikich zwierząt, połączone były bezpośrednio z areną. Walki gladiatorów trwały do 404 r., później zostały zakazane, a arena stała się miejscem targowym.

Wenecjanie wywozili z amfiteatru płyty kamienne i wykorzystywali je jako materiał budowlany. Dyskutowano nawet nad kompletnym demontażem i przeniesieniem amfiteatru do Wenecji. Plan ten został jednak odrzucony przez senat w 1583 roku. Wdzięczni mieszkańcy Puli umieścili na północno-zachodniej wieży tablicę na cześć wpływowego senatora Gabriele Emo, weneckiego senatora, który uratował zabytek przed całkowitym zniszczeniem (wywieziono tylko część ław kamiennych).

W obecnych czasach arena służy do innych przedstawień: w miesiącach letnich odbywa się tu Festiwal Operowy, w którego programie nie może zabraknąć Aidy. Jest on słynny jest ze wspaniałej aranżacji. W podziemiach można zwiedzić wystawę ilustrującą uprawę winnej latorośli i drzew oliwkowych w czasach rzymskich.

Idąc wzdłuż bulwaru obala Marśala Tito dochodzi się do katedrala (katedry), dużej trzynawowej bazyliki. Została ona wzniesiona w 1640 r. na miejscu, gdzie istniały już inne świątynie. Pierwsza, świątynia Jupitera, pochodziła z IV wieku. Z dawnych świątyń pozostały posadzki mozaikowe z przełomu V i VI w., oraz sarkofag rzymski z III wieku. Dzwonnica została zbudowana z materiału pochodzącego z amfiteatru rzymskiego.

Spacer wzdłuż wybrzeża prowadzi do Trg Republike (Plac Republiki), na którym istniało forum w czasach rzymskich. Z tego okresu pochodzą kamienne herby i mniejsze rzeźby ozdabiające Gradska palaća (ratusz) z epoki renesansu. Dobrze zachowana jest Augustov hram (świątynia Augusta). Jest to harmonijna budowla z przedsionkiem wspartym na sześciu korynckich kolumnach, prowadzącym na plac. Ściany pokrywają rzeźbione płyty wapienne. Nad kapitelami korynckimi przebiega artystycznie wykonany fryz z inskrypcją patronalną, inkrustowaną brązem. W czasach bizantyjskich pogańską świątynię przekształcono na kościół.

Idąc lewą stroną ulicy Rade Konćara, po 200 metrach, dociera się do kaplicy Sv. Marije Formozę. Skromniutki bizantyjski kościółek z VI w. należał do najstarszej w Istrii bazyliki Santa Maria Formosa (Canetto), która się tu podówczas wznosiła. W prostej kaplicy zbudowanej na planie krzyża greckiego przechowały się fragmenty mozaiki z VI w. i malowidła ścienne odnowione w XV wieku.

Przy Trg Republike zaczyna się piesza promenada (Ulica Prvog maja), którą zamyka łuk triumfalny. W podwórzu domu nr 16 przy promenadzie została w 1959 r. odkryta posadzka mozaikowa z II wieku. Środek 40 pól dekoracyjnych mozaiki stanowi mitologiczna scena Ukaranie Dirke. Pozostałe pola wypełnione są figurami geometrycznymi, rozetami, stylizowanymi delfinami i ptakami.

Slavoluk obitelji Sergi (Łuk Sergiusza) został zbudowany między 29 i 27 r. p.n.e., ku czci Sergiusa Lepidusa, Gajusa Luciusa Sergiusa i Gnaeusa Sergiusa. Mężowie ci piastowali wysokie urzędy wojskowe i świeckie. Łuk Sergiusza to nie tyle łuk triumfalny, który zastrzeżony byl dla cesarza, co ogromnych wymiarów kamień memorialny, ozdobiony rzeźbą od strony zwróconej do miasta. Wysmukłe kolumny z kapitelami korynckimi tworzą ramy dla kasetonowych łuków, nad którymi przebiega niewielki fryz z uskrzydlonymi boginiami zwycięstwa, amorkami, dwukonnym zaprzęgiem i panopliami.

Na lewo od Łuku Sergiusza, zwanego również Porta Aurea, znajduje się najstarszy zachowany zabytek Puli - Herkulova vrata (Brama Herkulesa, Porta Herculea), pochodząca z I w., a następnie Arheolośki Muzej (Muzeum Archeologiczne). Mieści ono antyczne wykopaliska z półwyspu istryjskiego (zbiory prehistoryczne, mozaiki z rzymskich will i bazylik wczesnochrześcijańskich, zbiory średniowieczne). Obok muzeum stoi Dvojna vrata (Brama Bliźniacza, Porta Gemina) z II wieku. Przez jedno skrzydło wiodła droga do rzymskiego teatru, przez drugie trakt strategiczny. Dalej można obejrzeć pozostałości rzymskich i weneckich murów obronnych.

Z tyłu muzeum prowadzi w górę droga do Kaśtel. Miały tu być pierwsze siedliska iliryjskie, następnie rzymski kapitol, a jeszcze później średniowieczna twierdza. Obecna budowla pochodzi z XVI w. z czasów panowania Republiki Weneckiej. Z góry zamkowej roztacza się wspaniała panorama okolicy. Także amfiteatr prezentuje się stąd w całej okazałości.