Senj

Senj to niewielkich rozmiarów miasto leżące w Kanale Velebitskim w regionie zatoki Kvarner. Miasto usytuowane jest niczym amfiteatr w na zboczach pasma górskiego Velebit i Senjsko Bilo, jego położenie już w dawnych czasach przyczyniło się jego popularyzacji jako ważnego ośrodka transportu. Centrum miasta zachowało sobie swój wygląd z XVI wieku. Zachowała się tutaj większa część umocnienia jakie wznoszono w XIII-XVII w wraz z wieżami obronnymi i bramami. W Senj podziwiać możemy również przepiękny rynek w stylu barokowym Cilnica z starym zamkiem frankopańskim, który był kilka razy na nowo budowany. Senj jest również swoistą bramą do najwyższych gór Chorwacji - Velebit. Tylko 14 km na wschód od miasta leży Vratnik, najniższa (698 m) przełęcz między morzeni a resztą kraju, która zawsze w przeszłości uchodziła za przejście strategiczne. Nadto region ten cechują pewne odchylenia klimatyczne. Tędy w zimie przemieszczają się chłodne masy powietrza kontynentalnego w kierunku morza, co powoduje, że Senj jest najchłodniejszym miastem nad Adriatykiem. Tu także daje o sobie znać groźny wiatr Bora. Nieprzypadkowo zatem mówią mieszkańcy tu rodzi się Bora, żyje w Rijece, by umrzeć w Trieście.

W przeszłości był Senj przedmiotem przetargów konkurujących ze sobą władców. Często zmieniali się panujący nad tym obszarem. Na długo związali swoje imię z miastem Uskokowie. Kiedy królowi węgierskiemu Mateuszowi Korwinowi udało się wyrwać Senj z rąk Frankopanów, wzniósł tu warownię, która stanowiła granicę militarną jego królestwa i miała być najważniejszym punktem oporu przeciwko częstym tureckim atakom. W 1537 r. popłynęła rzeka uciekinierów z Chorwacji i Serbii oraz innych terenów zajętych przez Turków do Senj. Zwali się Uskokami (uskoćiti od odskoczyć). Wśród nich byli dzielni i doświadczeni wojownicy, którym Habsburgowie chętnie udzielali azylu i wyznaczali nowe zadania. Miasto i załoga wojskowa podlegała księciu w Grazu. Z biegiem czasu Uskokowie stawali się coraz liczniejsi i mniej posłuszni panującemu. Nie ograniczali swej działalności do walki z Turkami. Często podejmowali wyprawy morskie do Wenecji, a najczęściej wówczas gdy Habsburgowie zalegali z wypłaceniem żołdu. Doszło nawet do tego, że Wenecjanie w 1613 r. sprzymierzyli się z królestwem osmańskim i wystąpili przeciwko Uskokom, ponieważ Austria, mimo usilnych nalegań Wenecji, nie trzymała Uskoków w ryzach. Do Senj wyruszyło wówczas 85 weneckich okrętów, 6 galer, 12 000 żołnierzy wspomaganych przez 4000 jazdy tureckiej, która atakowała miasto od strony lądu. Uskokowie jednak nie zostali doszczętnie wyniszczeni. Byli powodem niejednego jeszcze konfliktu. To oni byli przyczyną wojny w 1615 r. między Austrią a Wenecją. Konflikt ten został zażegnany na drodze dyplomatycznej, po interwencji niemieckiego cesarza i króla hiszpańskiego.

O długiej militarnej tradycji miasta Świadczą mury miejskie z licznymi bastionami pochodzącymi z XIII i XV wieku, Zachowało się do naszych czasów 13 wież obronnych. Większość z nich obecnie zajmują: urząd turystyki, restauracje, kawiarnie i bary. Centrum miasta zajmuje Cilnica, duży rynek, który warto obejrzeć. Należy do najpiękniejszych placów o zabudowie barokowej na wybrzeżu chorwackim. W środku rynku znajduje się klasyczna fontanna. Po wschodniej stronie placu stoi zamek rezydencja Frankopanów wybudowana w XIV wieku. Po stronie zachodniej znajdują się trzy budynki, które kiedyś służyły jako kantory solne. Stronę południową zamyka niewielki park. Tuż za rogiem wznosi się Katedrala Sv. Marija, najstarsza zachowana budowla miasta. Z tego kościoła, dzięki zaangażowaniu tutejszych biskupów, rozprzestrzeniała się głagolica do innych krajów słowiańskich.

W pobliżu portu znajduje się pałac Vukasović z Muzeum Miejskim, ze zbiorami archeologicznymi, z dokumentami pisanymi i wystawą przyrodniczą poświęconą roślinności i światu zwierzęcemu w Velebit. W południowej części miasta stoi symbol oporu Uskoków, w całości zachowana Twierdza Nehaj. Jej budowniczy, komendant miasta Ivan Lenković, uznał, że mury miejskie nie są wystarczająco mocne do obrony, zlecił więc doszczętnie wykarczować wzgórze Trbuśnjak i wyburzyć stojące tam domy. W 1558 r. prace budowlane zostały zakończone. Stanęła czterokątna, potężna, obronno-zaczepna twierdza. Pośrodku usytuowany jest zbiornik na wodę pitną. We wnętrzu twierdzy znajduje się obecnie muzeum historyczne przechowujące szable, sztylety, ubiory i inne pamiątki po Uskokach. Z murów roztacza się widok na Senj, port, daleką wyspę Krk, oraz wznoszące się nad miastem góry.