Novigrad

Niezwykle popularna miejscowość turystyczna Novigrad to średniowieczne miasteczko z wąskimi uliczkami, przy których mieści się bardzo wiele lodziarni, kawiarni i restauracji. Butiki i sklepiki z pamiątkami serdecznie zapraszają turystów do wejścia. Nie można nie zatrzymać się i nie wypić szklaneczki produkowanej tu Malvaziji. Miejscowość usytuowana jest na zachodnim wybrzeżu Istrii, nad Zalewem Tarskim, gdzie do morza wpada rzeka Mirna. Dojechać do Novigradu można od strony Poreč , prowadzi tędy droga wzdłuż zalewu groblą, przez którą w okresie niepogody przelewają się fale. Do Novigradu dojeżdża się najczęściej jednak od strony Umagu lub Poreca.

Novigrad nazywany jest często małą Wenecją, miasteczko ma ładne plaże i ciepłe morze. Nie przyjeżdża tu aż tak wielu turystów, jak do Poreč, Rovinja czy Puli, ale i tak latem jest tłoczno. Zwiedzając ten zakątek Chorwacji warto zobaczyć tutejszą Starówkę, która zajmuje niewielki trójkątny półwysep. Nieopodal wzdłuż przystani biegnie ul. Mandrać, przy nabrzeżu cumują żaglówki, łodzie rybackie i wycieczkowe. W sezonie można skorzystać tu z licznych całodniowych wycieczek po okolicznych wodach Adriatyku w regionie Istrii. Stare miasto jest w lipcu i sierpniu zamknięte dla samochodów. Na zachodniej i północnej stronie starego miasta znajdują się dobre kąpieliska. Tu także powstały wielkie hotele i zespoły urządzeń rekreacyjnych pozwalających spędzić przyjemnie czas.

Novigrad założony został przez Rzymian i początkowo nazwano Aemona. Po raz pierwszy była wzmiankowana w V i VI w. jako Neapolis. W Średniowieczu podniesiono miasto, już po słowiańsku nazwane Novigrad, do rangi stolicy biskupiej. Tak pozostało do 1828 roku. Od 1270 r. Novigrad znajdował się pod panowaniem Wenecji i podczas wojny z Turkami w 1687 r. został mocno zniszczony. Do XVIII w. Novigrad był miastem-wyspą, oddzieloną od lądu wąskim przesmykiem. Osadę w V stuleciu nazywano Neapolis, ale szybko przyjął się jej słowiański odpowiednik Novigrad. W średniowieczu, do 1228 r. Novigrad był siedzibą biskupów, ale w 1270 r. podzielił los innych miejscowości na wybrzeżu znalazł się pod rządami Republiki Weneckiej, która decydowała o jego losach aż do 1797 r. Potem, do 1918 r. znajdował się w granicach państwa Habsburgów, a następnie Włoch. W 1945 r. stał się częścią tzw. strefy wolnego miasta Triestu. W 1953 r. przyłączono go do obecnych ziem chorwackich.

Mimo zniszczeń spowodowanych przez najazd turecki, miasto niewiele straciło ze swego średniowiecznego charakteru. Dobrze zachowały się fragmenty murów obronnych. Budynki znajdujące się wewnątrz dawnych murów miejskich podlegały stopniowej przebudowie w stylu gotyku weneckiego. Z ciekawszych zabytków wymienić można kościół Błogosławionej Maryi Dziewicy (crkva Blażene Djevice Marije) z niewysoką dzwonnicą zbudowaną z kamiennych bloków. Powstał w XV w. i należał kolejno do dominikanów, augustianów oraz franciszkanów. Spod kościoła widać dobrze zachowane wymienione wcześniej wysokie mury obronne z blankami, przebiegające poprzecznie do ul. Gradskih vrata. W tym miejscu zaczyna się stara część miasta. Mury przetrwały nie tylko tutaj, ich długie odcinki ciągną się także wzdłuż południowego brzegu starówki.

Za murami obronnymi znajduje się wielki targ, gdzie latem odbywa się sporo imprez kulturalnych. Stoi tu największy i najcenniejszy zabytek Novigradu - kościół św. św. Marii, Pelagii i Maksymiliana (zupna crkva sv. Marije, sv. Pelagie i sv. Maksimiliana). Świątynię wzniesiono w XIII stuleciu. Mimo przebudowy w latach 1745-1775, kiedy nadano jej styl barokowy, zachowała detale starochrześcijańskiej bazyliki. Obok stoi dzwonnica z potrójnymi oknami na najwyższej kondygnacji. Płaski strop z malowidłami w trzech medalionach przykrywa dość przeciętne trój nawowe wnętrze, w którym zwraca uwagę prezbiterium z galerią oraz ogromne malowidło w półokrągłej kopule, przedstawiające Boga Ojca i Chrystusa w otoczeniu aniołów. Marmurowe barokowe ołtarze, główny i boczne, pochodzą z XVIII w.

Ciekawostka architektoniczna zachowała się pod świątynią. To rzadko spotykana trójnawowa krypta o sklepieniu wspartym na kolumnach, z rzymskimi i przedromańskimi sarkofagami. Za kościołem, nad samym morzem urządzono mały park z huśtawkami dla dzieci. Zaczyna się tu długi falochron, przez który w wietrzne dni przelewają się fale.

W lipcu i w sierpniu w Novigradzie trwa Novigradsko kulturno ljeto. Większość koncertów odbywa się w kościele św. Pelagii lub na Vielikim trgu. Podczas imprezy występują soliści i zespoły chorwackie oraz zagraniczne, prezentują się folklorystyczne grupy taneczne, organizowane są wystawy. W połowie lipca rozpoczyna się festiwal bluesowy Musie Nights, jeden z największych w basenie Morza Śródziemnego. Miesiąc później można posłuchać koncertów w ramach Jazz Night.